مسجد بستر بصیرت بخشی و روشنگری

بسم الله الرحمن الرحیم

مسجد بستر بصیرت بخشی و روشنگری

ایجاد انگیزه
وسایل نقلیه‌ی سواری، علاوه بر اینکه دو چراغ جلو برای این نوع خودروها قرار داده شده است، دو چراغ مه‌شکن نیز در خودروها تعبیه شده است که کارکرد این چراغها در زمانی است که دیگر چراغهای جلوی خودرو به وضوح اشیاء مقابل ماشین را مشخص نمی‌کند، اینجاست که بخاطر غبار آلود بودن و عدم وضوح فضا، نیاز به یک چراغ کمکی است و چراغ مه شکن برای این زمان تهیه شده است.
انسان نیز با آنکه دارای قوه‌ی عاقله و تصمیم‌گیری است، گاهی اوقات آنچنان فضا غبار آلود و تیره و تار می‌شود که در وجود انسان نیز نیاز به یک مه‌شکن برای تشخیص صحیح از سقیم می باشد و این مه‌شکن در وجود انسان بصیرت نامیده می شود.
بصیرت به معنای عام کلمه یعنی داشتن نگاه صحیح و درست نسبت به مسائل و موضوعات گوناگون و به همین دلیل کلمه بصیرت معمولاً با قیدی چون بصیرت دینی و یا بصیرت سیاسی همراه می شود[1]. بصیرت به معنای روشن بینی و روشنایی است، یک فرد موقعی دارای بصیرت خواهد بود که شناخت درستی از مسائل و پدیده های داشته باشد.

مساجد نیز از دیر باز رویکردی اجتماعی، فرهنگی داشته اند و محلی برای روشنگری و بصیرت بخشی بوده اند امروزه با افزایش کانونهای فرهنگی و حتی ایجاد وزارت خانه و سازمانهایی به‌نام تبلیغات اسلامی نقش مساجد در بصیرت افزایی و بالا بردن بصیرت مردم در موضوعات مختلف مانند سیاسی و اجتماعی و مذهبی در از بین بردن دسیسه های دشمن در ایجاد شبهات و سوالات چه نقشی می تواند داشته باشد؟

اقناع اندیشه

بصیرت در قرآن و روایات
خداوند متعال در قرآن در مورد پیامبر اکرم(صلی ‌الله ‌علیه ‌و آله و سلم) می‌فرماید:‌ «قُلْ هَذِهِ سَبِیلِی أَدْعُو إِلَى اللّهِ عَلَى بَصِیرَةٍ أَنَاْ وَمَنِ اتَّبَعَنِی وَسُبْحانَ اللهِ وَمَا اَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ [یوسف/۱۰۸] بگو: این راه من است من و پیروانم، و با بصیرت کامل، همه مردم را به سوی خدا دعوت می کنیم! منزّه است خدا! و من از مشرکان نیستم!»
امام علی (علیه السلام) در مورد بصیرت می‌فرمایند: «إِنَّ مَعِی لَبَصِیرَتِی مَا لَبَّسْتُ عَلَى نَفْسِی وَ لَا لُبِّسَ عَلَیَّ. من در این راهی که انتخاب کردم با بصیرتم. نه خودم، خودم را فریب دادم، نه دیگری فریبم داد.»[2]
لذا امام در این فرمایش یکی از شاخصه‌های کسی که بصیرت دارد را این می دانند که شخص بابصیرت، فریب نمی‌خورد، نه خودش، خودش را فریب می‌دهد؛ نه دیگران می‌توانند فریبش بدهند.
در روایتی دیگر امام علی(علیه السلام) می فرمایند: «فَقْدُ الْبَصَرِ أَهْوَنُ‏ مِنْ فِقْدَانِ الْبَصِیرَة. فقدان بصر به مراتب تحملش آسان تر از فقدان بصیرت است.»[3]
بصیرت از دیدگاه مقام معظم رهبری
«اینکه که من در طول چند سال گذشته همیشه بر روی بصیرت تأکید کرده‌ام، به خاطر این است که یک ملتی که بصیرت دارد، مجموعه‌ی جوانان یک کشور وقتی بصیرت دارند، آگاهانه حرکت می‌کنند و قدم برمی‌دارند، همه‌ی تیغ‌های دشمن در مقابل آنها کند می‌شود. بصیرت این است. بصیرت وقتی بود، غبارآلودگی فتنه نمی‌تواند آنها را گمراه کند، آنها را به اشتباه بیندازد. اگر بصیرت نبود، انسان ولو با نیت خوب، گاهی در راه بد قدم می‌گذارد. شما در جبهه‌ی جنگ اگر راه را بلد نباشید، اگر نقشه‌خوانی بلد نباشید، اگر قطب‌نما در اختیار نداشته باشید، یک وقت نگاه می‌کنید، می‌بینید در محاصره‌ی دشمن قرار گرفته‌اید؛ راه را عوضی آمده‌اید، دشمن بر شما مسلط می‌شود. این قطب‌نما همان بصیرت است.»[4]
نقش بصیرت در دنیای امروز
اینکه می بینیم در قرآن و روایات بر بصیرت سفارش شده است و از طرفی مقام معظم رهبری نیز بر این امر تاکید می‌فرمایند، بخاطر این است که راه مستقیم و انحرافی بایکدیگر خلط نشده و مابتوانیم راه صحیح را با بصیرت داشتن انتخاب کنیم.
در کشور ما ایران بعد از انقلاب اسلامی دشمن با تمام توان و قدرت برای از بین بردن انقلاب اسلامی که فرهنگ ظلم ستیزی و ضد استبدادی را در جهان نشر و نمو می دهد، در حال تکاپو و تلاش می باشد.
هم اکنون کشورهای استکباری به این نتیجه رسیده اند، همان گونه که استعمار به شیوه های قدیم، دیگر جوابگوی نیازها و اقتضائات جهان امروزه نیست و باید در قالب سبک و روشی نو استعمار نو را وارد برخی از کشورها کرد و همچنین ازطریق جنگ سخت نیز چندان نمی توان موفقیت های مورد نظر را بدست آورد.
بنابراین دشمنان با تمرکز بر مسائل فکری، عقیدتی و فرهنگی و در واقع با گشودن جبهۀ جنگ نرم، سعی در رسیدن به اهداف خود دارند.
بنابراین،امروزه جنگ نرم، مؤثرترین، کارآمدترین و کم هزینه ترین و درعین حال خطرناک ترین و پیچیده ترین نوع جنگ علیه امنیت یک کشور است.
خوراکی که از طریق جنگ نرم به خورد کشورها داده می شود موجبات تزلزل در باورها، ارزش‌ها و عقاید را ایجاد می کند. جنگ نرم مجموعه‌ای از اقدامات روانی و تبلیغاتی رسانه ای است که سعی در  دگرگونی کردن هویت فرهنگی و الگوهای رفتاری مورد قبول یک نظام سیاسی را دنبال می‌کند و در واقع به دنبال نوعی سلطه در ابعاد سه گانۀ حکومت، اقتصاد و فرهنگ است.
لذا می توان یکی از مهمترین و ارزشمندترین حوزه‌هایی که ایجاد بصیرت در مردم می کند و می تواند با بصیرت افزایی نقش بسیار مهمی در جامعه و بین افراد کشور داشته باشد، مسجد می باشد.
مسجد در طول دوران انقلاب اسلامی، مهمترین پایگاه مردمی برای نشرو نمو اهداف انقلابی است. مسجد را می توان پایگاهی برای انقلابی گری و انقلابی ماندن دانست.
لذا کارکرد بصیرت افزایی مسجد را می توان در چند عرصه در همین چند سال اخیر بعد از انقلاب در دوران دفاع مقدس و ایجاد فتنه‌ها که بسیاری از کشورهای جهان منبع تسلیحاتی و اطلاعاتی رژیم بعث و منافقین کوردل شده بودند مشاهده کرد.
حال که همه ارزش‌ها و دارایی این ملت، مرکز انواع هجوم‌های دشمن قرار گرفته بسیار ساده انگارانه است، اگر لحظه‌ای با خود بیندیشیم که ذره‌ای از رسالت سنگین مساجد نسبت به زمان انقلاب و دفاع مقدس کم شده است. یکی از بهترین راه‌ها برای انقلابی ماندن و انقلابی گری، تبیین و مرور گفتمان انقلاب اسلامی و دفاع انقلابی از ارزش‌های انقلاب و شبهه زدایی در مساجد در سه حوزه حکومت، اقتصاد و فرهنگ است.
اگرچه هریک از این سه حوزه خود نیاز به بحثهای وگزارشات بسیاری دارد اما ما در اینجا به صورت اجمال در این سه حوزه مطالبی را عرضه می کنیم.

متن و محتوا
مساجد و ایجاد بصیرت در سه حوزه‌ی حکومت، فرهنگ، اقتصاد
1ـ حکومت
 یکی از توفیقات و عنایات الهی در بحث حکومت داری را می توان، جانشینی عام فقها از امام زمان در زمان غیبت دانست که «حکومت ولایت فقیه» نامیده می شود.
جبهه شناسی و شناخت در سیر حرکتی یک انسان مؤمن بسیار تاثیرگذار و مهم است، «اهدناالصراط المستقیم».
در شکلهای ایجاد شده در زمامداری و مسئولیت پذیری در دنیای امروز و بعد از تقسیم مناصب و مشاغل معمولا مرز های جدید اجتماعی، فکری، عقیدتی و... به وجود می آید و بر این اساس تفکرات و گروه ها و دسته های مختلفی شکل می‌گیرند. لذا باید دانست که تمامی فرقه های متعدد، همه اهل نجات نیستند. باید شاخصه های جبهۀ حق را شناخت. جهبه خودی و غیر خودی کاملاً باید مشخص گردد تا انسان در انتخاب مسیر دچار اشتباه نشود. لذا در این زمینه بهترین راه الگوپذیری از اهل بیت در انتخاب راه و مسیر می باشد که خود انها این مسیر رابرای ما در زمان غیبت مشخص کرده‌اند که در حوادث روزگار به راویان حدیث ما مراجعه کرده و ما آنها را حاکم بر شما قرار داده‌ایم[5].
الف: تبیین و جایگاه ولایت فقیه
مساجد می‌توانند یکی از مهمترین بازوهای نشر و نمو و نهادینه کردن این نوع حکومت در جوامع اسلامی باشند.
لذا روحانیون مساجد در ابتدای امر باید قبل از هرچیز به تبیین مسئله‌ی امامت و جایگاه آن در حکومت اسلامی که از مباحث اختلافی و ریشه‌ای در بین مسلمانان است بپردازند تا مردم با اصل امامت آشنا شده و متوجه این جایگاه عظیم شوند. اینکه پیامبر(صلی الله علیه و اله وسلم) جامعه اسلامی را بدون سرپرست رها نکرده است.
بعد از اثبات جایگاه امامت نوبیت به این امر می رسد که در زمان غیبت چه کسی باید پرچمداری در حکومت اسلامی را به دوش بردارد و این نکته از آن جهت حائز اهمیت است که برای اثبات ولایت فقیه که بخشی از شئون امامت است به امامت نیاز داریم و بدون تبیین آن جایی برای ولایت فقیه نمی‌ماند.
امام خمینی در این مورد می فرمایند:
«من به همه ملت، به همه قواى انتظامى، اطمینان مى‏دهم که امر دولت اسلامى، اگر با نظارت فقیه و ولایت فقیه باشد، آسیبى بر این مملکت نخواهد وارد شد. گویندگان و نویسندگان نترسند از حکومت اسلامى، و نترسند از ولایت فقیه. ولایت فقیه آن طور که اسلام مقرر فرموده است و ائمه ما نصب فرموده‏اند به کسى صدمه وارد نمى‏کند؛ دیکتاتورى به وجود نمى‏آورد، کارى که بر خلاف مصالح مملکت است انجام نمى‏دهد، کارهایى که بخواهد دولت یا رئیس جمهور یا کس دیگرى بر خلاف مسیر ملت و بر خلاف مصالح کشور انجام دهد، فقیه کنترل مى‏کند، جلوگیرى مى‏کند.»[6]
ب: موضع گیری و بی‌تفاوت نبودن نسبت به مسائل جامعه
از جمله کارکردهای مساجد در بحث ایجاد بصیرت و بصیرت افزایی را می توان در امور و مسائل ایجاد شده در کشور دانست و تحلیل‌هایی که در راستای حکومت اسلامی و جایگاه ولایت فقیه در جامعه می‌باشد که این امر را می توان دقیقا همان گفته‌ی شهید مدرس که «دیانت ما عین سیاست ماست و سیاست ما عین دیانت ماست.» دانست.
بعضی از مساجد تنها هدف و روش خود را نشر و نمو مسائل اخلاقی می دانند بدون اینکه در امور مسائل کشور و حوادث ایجاد شده موضعی بگیرند و این خلاف بصیرت افزایی است؛ زیرا یکی از فروع دین ما بحث امر به معروف و نهی از منکر است که اگر ما نخواهیم این امر را در تمامی امور توسعه دهیم، ظلم به این اصل بزرگ دینی کرده ایم.
لذا مشاهده می شود که امیرالمومنین(علیه السلام) در زمانی که خلافت را از ایشان غصب نمودند به خانه نشینی و گفتن درس اخلاق کفایت نکردند، بلکه در زمانهایی که نیاز بود هم انتقاد می کردند و هم در بعضی مواقع کمک می کردند تا جایی که نقل شده است، خلیفه‌ی دوم بیش از هفتاد مرتبه این نکته را گوشزد می کردند، «اگر علی نبود هر آینه عمر هلاک می شد.»[7]
همچنین مقام معظم رهبری در این مورد می فرمایند:
« نظام جمهوری اسلامی به طبیعت خود، نظامی وابسته‌ی به علمای دین است؛ و علمای دین، هم از این حیث که در پدید آوردن این نظام سهم اوفر را داشته‌اند؛ و هم از این جهت که مردم درباره‌ی نظام به آنها مراجعه می‌کنند؛ و هم از این جهت که خود از جهات مختلف و در مشاغل مختلف، در نظام مسؤولند؛ لذا علمای دین و حوزه‌های علمیه باید از وضعیت و موجودیت نظام، آن‌چنان که هست، مطلع باشند؛ نقایص را بشناسند و پیشرفتها را بدانند؛ آن‌جا که کمک لازم است، آن را تشخیص بدهند؛ آن‌جا که دشمن به آن توجه پیدا کرده و هدف گرفته است، آن را شناسایی کنند، تا بتوانند نقش صحیح خود را در تداوم این نظام ایفا کنند. حوزه‌ی علمیه و علمای دین و جوامع دینی و روحانی نمی‌توانند از وضع نظام بی‌خبر باشند و بی‌خبر بمانند و این بی‌خبری را تحمل کنند.»[8]

ج: دفع شبهات در مورد حکومت و ولایت فقیه
بعد از انقلاب و مواضعی که حضرت امام خمینی(ره) و بعد از ایشان مقام معظم رهبری در مورد مسائل مختلف داشته اند، یکی از پایه‌های مستحکم این نظام و انقلاب را می توان در شخصیت‌هایی مانند ایشان که نظرات و تفکرات ضد استکباری داشته اند دانست، لذا دشمن برای سست نمودن این پایگاه عظیم سعی در تخریب و از بین بردن این پایه های مستحکم دارد.
بر این اساس دولتهای استکباری با استفاده از زر و زور و تزویر قدم به قدم برای از بین بردن این جایگاه فعالیت می‌کنند همانطور که آقای فوکویاما در این مورد می گوید: «شیعه پرنده ایست که افق پروازش خیلی بالاتراز تیرهای ماست. پرنده ای که دوبال دارد: یک بال سبز و یک بال سرخ؛ بال سبز این پرنده همان مهدویت و عدالت‌خواهی اوست، چون شیعه در انتظار عدالت به سرمی برد، امیدوار است؛ وانسان امیدوارهم شکست ناپذیر است. و یک بال سرخ که فرهنگ شهادت طلبی می باشد... شیعه با این دو بال ، افق پروازش خیلی بالاست وتیرهای زهرآگین سیاسی، اقتصادی ،اجتماعی،فرهنگی ،اخلاقی و...به آن نمی رسد.از نظر فوکویاما شیعه بعد سوم هم دارد که بسیار مهم است:« این پرنده زرهی به نام ولایت پذیری برتن دارد.دربین کلیه مذاهب اسلامی، شیعه تنها مذهبی است که نگاهش به ولایت فقهی است.یعنی فقیه می تواند ولایت داشته باشد.این نگاه، برتر از نظریه نخبگان افلاطون است.»[9]
بر همین اساس دولتهای استکباری با در دست داشتن رسانه ها و پولهای هنگفت بعضی هم‌پیمانهای خود قصد تخریب این جایگاه را دارند. اینجاست که مساجد می توانند بهترین آنتی ویروس برای این ویروسهای مخرب واقع شوند. و بهترین راهکار برای انها را می توان به نشر و انتشار تحلیل‌های درست و نوع تفکر و سبک زندگی این شخصیت ها را مورد توجه داشت.
2ـ فرهنگ
فرهنگ و نوع نگاه فرهنگی یکی از مهترین دغدغه‌ها در جوامع مختلف است، بطوری که در جریان فرهنگ سازی و تغییر فرهنگها و جایگزین شدن فرهنگ جدید، که از یک فرآیند پیچیدة و زمانبر برخوردار است، برخی از واکنشها نسبت به آن طبیعی می باشد.
امّا مردم ایران پس از درک و شناخت کامل از دین اسلام استقبال بی نظیر و نقش تعیین کننده ای در گسترش آن داشته اند و با این رویکرد خود سبک و روش زندگی خود را بر اساس سبک زندگی اسلامی انتخاب نموده‌اند. اما در چند دهه‌ی اخیر با نوعی تغییر و تحول و رویکرد نسبت به این نوع زندگی مواجه هستیم که مقام معظم رهبری از آن به «تهاجم فرهنگی» نام می‌برند و در دفعات مختلف، مسئولین کشوری را نسبت به آن تذکر داده‌اند. اما در این بین می توان نقش و مسئولیت مساجد را نسبت به ایجاد بصیرت در مورد فرهنگ دوچندان دانست، زیرا مساجد از بهترین و مستحکم‌ترین پایگاههای انتشار سبک زندگی اسلامی می‌باشند
مساجد از زمان تأسیس تاکنون همواره به عنوان پایگاهی معنوی ـ اجتماعی محسوب می شوند که با هیچ نهاد مردم نهادی در طول تاریخ قابل قیاس نیست.
لذا کارکرد مساجد را در بحث بصیرت افزایی دینی در بخش انتشار امور اخلاقی و دینی و همچنین ایجاد بصیرت در مقابل ویروس ها و میکروبهای فرهنگی به عنوان آنتی ویروس بیان می داریم.
امروزه دشمنان دینی و فرهنگ اسلامی دیگر مانند گذشته فعالیت نکرده و بر اساس جنگ نرم آنچه که مدنظر انهاست را بجای زور و اجبار به مردم تلقین کرده و آن فرهنگ غلط را در مردم نهادینه می‌کنند و جای اصول و مبانی پایه ای را در سبک زندگی اسلامی می گیرند.
تعریف جنگ نرم از دیدگاه مقام معظم رهبری
1ـ عبارت است از جنگ به وسیلۀ ابزارهای فرهنگی، به وسیلۀ نفوذ، به وسیلۀ دروغ و به وسیلۀ شایعه پراکنی با ابزارهای پیشرفته ای که امروزه وجود دارد.[10]
2ـ عبارت است از دشمن به سراغ سنگر های معنوی می آید که آنها را منهدم کند، به سراغ ایمان ها، معرفت ها، عزم ها، پایه ها و ارکان اساسی کی نظام و کی کشور، دشمن به سراغ اینها می آید که اینها را منهدم بکند و نقاط قوت را در تبلیغات خود به نقاط ضعف تبدیل کند و فرصت های کی نظام را به تهدید تبدیل کند[11].
کارکرد مساجد در بصیرت فرهنگی
الف: تبلیغ و گسترش مسائل اخلاقی
هدف خداوند از آفرینش انسان، رشد و تعالی و بالابردن اخلاق بندگی در او می باشد. اعتلا و گسترش اخلاق و رشد فضائل اخلاقی و ازبین بردن رذائل در انسانها را می توان یکی از عمومی ترین کارکردهای مساجد دانست. بطوری که با بالا رفتن سطح رشد فضائل در افراد آثار آن را نیز در اجتماع مشاهده کنیم.
گسترش این اخلاق و ساختن مدینه فاضله بر اساس تقوای الهی در طول تاریخ موردتوجه عارفان و مؤمنان بوده تا به کمک نورانیت و قداست معنوی مساجد آن را جامه عمل بپوشانند. براساس این کارکرد، مسجد، معراج عابدان، سجده گاه مؤمنان، دایره سیر و سلوک عارفان، مرکز اعتکاف و محلی برای تهذیب نفس پرهیزگاران است.

اخلاق فردی
انسان همانطور که نسبت به دیگران و اجتماع مسئولیت دارد، نسبت به خودش نیز دارای مسئولیتهایی است. بعضی معتقدند که اگر اجتماعی نباشد، دیگر بحثی از مباحث اخلاقی ایجاد نمی شود، زیرا کبر، حسد، تواضع، حسن ظن، شجاعت و... از جمله مقولاتی است که نیاز دوطرفی می باشد و در صورتی که اجتماعی نباشد اینها نیز ایجاد نمی شود.
ولى در این زمینه باید گفت که در عین این که باید اعتراف کرد که بسیارى از فضایل و رذایل اخلاقى با زندگى اجتماعى انسان بستگى دارد، اینطور نیست که این قاعده عمومیت داشته باشد، زیرا بسیارى از مسایل اخلاقى هستند که فقط جنبه فردى دارند و در مورد یک انسان تنها نیز کاملا صادق است؛ مثلا، صبر و جزع بر مصایب، شجاعت و ترس در برابر پیشامدها، استقامت و تنبلى در راه رسیدن یک فرد به هدف خود، غفلت و توجّه نسبت به آفریدگار جهان، شکر و کفران در برابر نعمتهاى بى پایان او و امثال این امور که علماى اخلاقدر کتب اخلاقى از آن بحث نموده اند.
لذا یکی ا کارکردهای مساجد ایجاد بصیرت در قبال اخلاق فردی افراد است.
نقل است که یکی از کشیش­های بزرگ مسیحیت هنگام مرگ وصیت می­کند روی سنگ قبرش بنویسند:
روزگاری وقتی که کودکی بودم آروز داشتم دنیا رو اصلاح کنم، وقتی به نوجوانی رسیدم، دیدم دنیا خیلی بزرگ است اگر قاره خودم را اصلاح کنم کافی است. بعد که به جوانی رسیدم؛ دیدم یه قاره خیلی بزرگ است و از عهده‌اش بر نمی‌آیم، اگر کشورم را اصلاح کنم بس است. بعداً که به دوره میان‌سالی رسیدم دیدم، کشورم خیلی بزرگ است، بهتر است شهرم را اصلاح کنم. وقتی پیر شدم دیدم یک شهر هم خیلی بزرگ است، اگر خانواده‌ام را اصلاح کنم، بهترین کار است. الان که از دنیا می‌روم، به این نتیجه رسیدم که اگر همان اول خودم را اصلاح می‌کردم همه‌ی دنیا اصلاح می‌شد.
امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
«مَنِ اخْتَلَفَ إِلَی الْمَسَاجِدِ أَصَابَ إِحْدَی الثَّمَانِ أَخاً مُسْتَفَاداً فِی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَوْ عِلْماً مُسْتَطْرَفاً أَوْ آیَةً مُحْکَمَةً أَوْ رَحْمَةً مُنْتَظَرَةً أَوْ کَلِمَةً تَرُدُّهُ عَنْ رَدًی أَوْ یَسْمَعُ کَلِمَةً تَدُلُّهُ عَلَی هُدًی أَوْ یَتْرُکُ ذَنْباً خَشْیَةً أَوْ حَیَاءً. کسی که به مسجد رفت و آمد می کند، یکی از فواید هشتگانه نصیب او می شود: برادری‌مفید و با ارزش در راه خدا، یا علم و دانش نو، یا دلیل و برهان محکم(برای تثبیت عقاید) می یابد، یا کلماتی که موجب هدایت شود(می شنود)، یا رحمت مورد انتظاری(شامل حال او می شود)، یا مواعظی که او را از فساد و گناه باز دارد، یابه خاطر ترس یا حیا و آبروی خود گناهی را ترک می کند.»[12]
از این سخن امام می توان نقش مساجد در بصیرت را به وضوح در حوزه‌ی فردی مشاهده کرد.
1ـ علم و دانش نو
2ـ تثبیت عقاید در برابر این همه هجمه های فرهنگی
3ـ مواعظی که او را از فساد باز دارد و می توان این قسمت از سخنان حضرت را بر هجمه‌های فرهنگی که توسط جریان نرم در حال اتفاق افتادن است را توسط بصیرتی که مسجد ایجاد می کند، خنثی کنیم.

اخلاق اجتماعی
با این حجم عظیمی از شبهات و فتنه‌هایی که توسط دشمنان این ملت از طریق رسانه هایی مانند ماهواره و همچنین از طریق کتابها و مجلات و فضای مجازی در حال القا کردن هستند، یکی از بسترهایی که این امکان را دارد بطور عمومی در میان مردم رفع شبهه‌ها و فتنه‌ها را انجام دهد، مسجد می‌باشد.
مساجد با استفاده از ایام خاص تبلیغی و مراسمات خاص می توانند و همچنین استفاده از توانایی جوانان، تغییر در سبک زندگی‌ها و رویکردهای فرهنگی افراد جامعه از نوع روابط با یکدیگر یا نحوه‌ی تعامل با افراد خانواده و جامعه و همچنین دیگر کشورها و نقش آنها در زندگی و همچنین رذائل اخلاقی اجتماعی مانند ترویج اشرافی‌گری و چشم و همچشمی و اسراف، دروغگویی، روابط با نامحرم همچنین بی‌حجابی و نقشه های شومی که دشمن در ترویج این رذائل دارد، نقش مسجد در بحث بصیرت افزایی بسیار موثر و کارساز است.
ب: تبیین اصول ارزشی انقلاب اسلامی
 یکی از رویکردهای مهم مسجد را می توان به تبیین اصول ارزشی انقلاب اسلامی معرفی کرد، زیرا امام وقتی این انقلاب را بنا نهادند، اصول و پایه هایی برای بقای این انقلاب بر اساس دین اسلام و مذهب حقه‌ی جعفری بیان و برای ما به ارث گذاردند و مسجد یکی از مهمترین مکانهایی است که برای حفظ و حراست از ارزشهای انقلاب اسلامی و جلوگیری از تحریف و انحراف این ارزشها محسوب می‌شود.
مقام معظم رهبری در این مورد می فرمایند:
«آن چیزی که می‌تواند استقلال را تأمین بکند برای انقلاب اسلامی ما، تکیه‌ی صریح و شفّاف بر مبانی انقلاب است؛ اصول انقلاب، مبانی انقلاب، ارزشهای انقلاب، به‌شکل صریح و شفّاف مورد تکیه باید قرار بگیرد.»[13]

اصول و مبانی و ارزشهای انقلاب اسلامی از نظر امام خمینی(ره)بدین شرح می باشد.
1- حضور مردم در صحنه
از جمله علل و ایجاد و بقای انقلاب اسلامی و حرکت رو به رشد و حیات و استمرار آن طی 38 سال که از انقلاب می گذرد، حضور مسئولانه و متعهدانه مرحوم در صحنه بوده‌ است.[14]
2- ایمان
از ارزش‌‌ترین و بنیادین‌ترین عنصر در انقلاب اسلامی از دیدگاه‌ حضرت امام (ره) عنصر ایمان است. با این عنصر پیوند بین امام و امت یک پیوند عاطفی عمیقی بود که هدایت انقلاب از همین طریق امکان پذیر بود[15].
3- ازخودگذشتگی
ایثارگری و فداکاری را می‌توان از جمله سرمایه‌های عظیم انقلاب دانست و همچنین یکی از موثرترین دلایل پیروزی انقلاب را همین عنصر ایثار و فداکاری که در هشت سال دفاع مقدس خود را به نمایش گذارده است، محسوب می شود.

4- جهاد
جهاد چه در بحث فردی آن و چه در بحث اجتماعی آن از جمله موارد مورد تاکید امام می باشد، چون امام با ایجاد انقلاب اسلامی هم سعی در تحول فردی افراد داشتند که جهاد اکبر می باشد و هم تحول در اجتماع و در میان مردم.
5ـ استکبارستیزی و عدم پذیرش ظلم
مساجد می توانند یکی از مهمترین و کاراترین محافل برای حفظ و حراست از این ارزشها و ایجاد پویایی و بصیرت در میان مردم باشند.
همانطور که مقام معظم رهبری می فرمایند:
« آن کسانی که در طول این سالهای وسط ناگهان هیجان‏زده شدند، اعلام کردند که انقلاب تمام شد، انقلاب مُرد، امام فراموش شد، خطا کردند، بد محاسبه کردند، اشتباه کردند. انقلاب بانشاطتر شد. ارزشهای انقلاب زنده‏تر شد. امروز آن کسی که بیاید بین مردم و شعارهای انقلاب را مطرح کند، مردم به او رأی می‏دهند؛ مردم او را می‏خواهند؛ چون کارائی انقلاب را می‏بینند؛ کارهائی که انقلاب در این کشور کرده، جایگاهی که برای این ملت در دنیا به وجود آورده، روح اعتماد به نفسی‏ که در جوانان این ملت دمیده شده، این‏ها چیزهائی است که گاهی در صد سال هم به دست نمی‏آید. این انقلاب این‏ها را انجام داد. مشکلات این‏جوری حل می‏شود.[16]»
3.اقتصاد
با وجود نقش انقلاب اسلامی در جهان و تغییراتی که این تفکر در مقابل تفکرات دنیا در حال انجام آن است، دشمن خطر جدی آن را درک کرده و به مبارزه  بر علیه آن با شیوه‌های مختلف پرداخته است، یکی از شیوه‌هایی که در چند سال گذشته برای ضربه زدن به انقلاب در پیش گرفته است، شیوه‌ی تحریم اقتصادی ایران است. بر این اساس مشاهده می کنیم که الگویی را که مقام معظم رهبری بیان می دارند، اقتصاد مقاومتی است و برای کارا و موثرتر کردن این فرهنگ هر چندین سال است که پیاپی شعار سال را با محوریت اقتصاد مقاومتی بیان می دارند و امسال را سال اقتصاد مقاومتی تولید و اشتغال بیان می دارند.
اینجاست که مساجد نقش بسزایی در فرهنگ سازی این شعار داشته و می توانند این فرهنگ را گسترش دهند.
مساجد می توانند برای انتشار این فرهنگ مهم در دو حوزه‌ی نظری و عملی وارد شوند و کارهایی که می توانند در حوزه‌ی نظری انجام دهند مانند استفاده‌ی بهینه از منابر و همچنین تابلوهای اعلانات برای نشر و توضیح مفاد و مواد مورد نیاز در اقتصاد مقاومتی است.
همچنین می توانند در بحث عملی با فرهنگ سازی و عمل نمودن خود روحانی و هیئت امنای مساجد در بحث خرید کالای ایرانی و تشویق به قرص الحسنه و عقود اسلامی و همچنین تشویق و ترغیب به اشتغالزایی و برگزاری کلاس وکارگاههای سبک زندگی ایرانی اسلامی موثر واقع شوند[17].

روضه:
از جمله افراد دارای بصیرت در تاریخ می توان به حربن یزید ریاحی اشاره کرد که در اوج غبار آلود بودن هوا و در فضایی تیره و تار راه را از چاه تشخیص می دهد. امشب دلامون رو ببریم در خونه حربن یزید ریاحی.

از نوکر بد هم که بپرسی گوید
ارباب به خوبی تو پیدا نشود ....

از لشکر فاصله گرفت بعضیا نوشتن این سر و صورتشو خاک مالی کرد، بایدم اینجوری باشه چون این آقا پسر ابوترابه" اگه او پسر ترابه ما باید "کنت ترابا باشیم ..." چکمه های جنگیشو دور گردنش «َفَاخْلَعْ نَعْلَیْکَ إِنَّکَ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوىً» موسی اینجا کربلاست کفش هاتو در بیار وقتی به موسی اینجوری ندا میاد حرم ادب کرد؛ کفش هاشو دور گردنش انداخت؛ هنوز داره نادمو پشیمون میاد، حتی بعضی ها گفتن پسرشو صدا زد، گفت گریبان منو کشون کشون بگیر هَلْ یَرْجِعُ العَبْدُ الآبِقُ إلاّ إلی مَوْلاهُ” عبد فراری دم خونه ی آقاش نره کجا بره ....؟!!
تا روبروی ابی عبدالله قرار گرفت یه سوال کرد و یه جواب شنید آقا هـــــل لـــی مـــن تـــوبـه؟!
فبکا بُکَاءً شَدِیداً ..."
تو گریه هاش گفت آیا راه برگشتی برا من هست؟!! ابی عبدالله فرمود: "ارفع راسک" هر کی در خونه ی ما بیاد دیگه سر به زیر نیست ...."
حالا هر کی سربلندیش باورش شده بگه حسین .......
اجازه رو گرفت اما حسین کربلا رو با خواهرش شروع کرده؛ اذن زینبم لازمه، نه بالاتر از اذن امام ؛ نه؛ زینب حلقه‌ی اتصال به فاطمه ست " گفت آقا اجازه میدی برم سمت خیام و حرمت؟
قربون حیا کردنت برم ...." اینجا همه بنی هاشم هنوز زنده ان تو اجازه گرفتی ...."
آخ نبودی اون ساعتی که تن بچه ها به لرزه افتاد، هرچی نگاه کردن دیدن بنی هاشمی باقی نمانده...." یه نانجیب فریاد میزنه کیه خیمه هاشو بسوزونه....." یکی هم داره فریاد می‌زنه کیه به بدن حسین اسب بتازونه...."
یکی هم داره بلند بلند تکبیر می‌گه...."
این زن و بچه شروع کردن به لرزیدن، اومدن پیش عمه جان، دیدن عمه هم مستأصله ...."
اومد پیش زین العابدین، حضرت بی معطلی فرمود علیکن بالفرارحسین.....[18]